Bộ Nông nghiệp & Môi trường tham vấn một đề án quan trọng, đưa Việt Nam thành hình mẫu về nông nghiệp phát thải thấp

Nguồn: https://danviet.vn/bo-nong-nghiepmoi-truong-tham-van-mot-de-an-quan-trong-dua-viet-nam-tro-thanh-hinh-mau-ve-nong-nghiep-phat-thai-thap-d1351675.html

 

Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025-2035 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng được đánh giá là đề án mang tính chất định vị tổng thể, toàn diện cho sản xuất trồng trọt giảm phát thải của Việt Nam. Đặc biệt, đề án đặt mục tiêu giảm phát thải ít nhất 10% trong lĩnh vực trồng trọt đến năm 2035.

Ông Hoàng Trung, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết như vậy tại Hội nghị tham vấn “Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025 - 2030” được tổ chức tại Hà Nội sáng 30/7.

Hội nghị quy tụ đông đảo đại biểu từ các cơ quan Trung ương, địa phương, các đại sứ quán và tổ chức quốc tế, cùng các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp..., cho thấy tinh thần đồng hành và quyết tâm cao trong việc thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của ngành nông nghiệp.

Trồng trọt làm phát thải hơn 93 triệu tấn CO₂

Theo số liệu kiểm kê khí nhà kính năm 2020 do Viện Môi trường Nông nghiệp tính toán, tổng lượng phát thải khí nhà kính của Việt Nam đạt khoảng 454,6 triệu tấn CO₂ tương đương, tăng gần gấp đôi so với năm 2010. Trong đó, lĩnh vực nông nghiệp phát thải khoảng 116,51 triệu tấn CO₂, riêng trồng trọt chiếm khoảng 80% tổng phát thải của ngành nông nghiệp, chủ yếu là phát thải khí mê tan từ sản xuất lúa nước do tập quán canh tác ngập nước liên tục, sử dụng phân bón chưa hiệu quả và chưa có phương án xử lý rơm rạ sau thu hoạch hiệu quả.

Các thực hành canh tác cũ sẽ không chỉ ảnh hưởng xấu tới môi trường mà sản xuất nông sản của Việt Nam sẽ gặp nhiều rào cản từ thị trường quốc tế khi các yêu cầu về giảm phát thải, chứng nhận bền vững và truy xuất dấu vết carbon ngày càng khắt khe.

Dự báo đến năm 2030, tổng lượng phát thải quốc gia có thể lên tới gần 990,15 triệu tấn, điều này đặt ra thách thức lớn trong việc cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung cho rằng, nếu áp dụng các giải pháp kỹ thuật phù hợp thì ngành trồng trọt hoàn toàn có thể giảm phát thải. 

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung cho rằng, yêu cầu cấp bách bây giờ là phải chuyển đổi mô hình sản xuất trồng trọt theo hướng phát thải thấp, bền vững, thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu. Trồng trọt không chỉ là lĩnh vực có lượng phát thải khí nhà kính lớn, mà còn là ngành có tiềm năng rất lớn trong việc giảm phát thải.

"Nếu được định hướng đúng đắn, triển khai bài bản và áp dụng các giải pháp kỹ thuật phù hợp vừa hiệu quả về chi phí, vừa có khả năng nhân rộng thì việc giảm phát thải trong ngành trồng trọt hoàn toàn có thể thực hiện ở quy mô quốc gia cũng như tại từng nông hộ", Thứ trưởng Hoàng Trung cho hay.

Hướng tới một nền nông nghiệp xanh, hài hòa với thiên nhiên và có khả năng cạnh tranh toàn cầu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng Dự thảo “Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025 - 2035”.

Theo Thứ trưởng Hoàng Trung, đây là đề án mang tính định hướng tổng thể và toàn diện cho ngành sản xuất trồng trọt nhằm giảm phát thải khí nhà kính tại Việt Nam. Mục tiêu của đề án là đáp ứng các nghĩa vụ đã cam kết trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), đồng thời phấn đấu thực hiện các mục tiêu, kế hoạch đã được đặt ra trong các quyết định của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Đặc biệt, đề án đặt ra mục tiêu giảm phát thải ít nhất 10% trong lĩnh vực trồng trọt đến năm 2035.

Về phạm vi, đề án tập trung vào một số loại cây trồng chủ lực có diện tích và lượng phát thải cao như lúa, ngô, hồ tiêu, cà phê, thanh long, một số loại cây ăn quả, cây công nghiệp. Hội nghị kêu gọi đóng góp ý kiến để lựa chọn các nhóm cây và loại cây phù hợp nhất.

Thứ trưởng Hoàng Trung cùng các đại biểu thăm nơi trưng bày mô hình trồng lúa giảm phát thải tại Bộ Nông nghiệp và Môi trường. 

Phát triển nhãn hiệu “phát thải thấp” cho các sản phẩm trồng trọt

Theo nội dung đề án đặt ra, ngành nông nghiệp sẽ tổ chức triển khai ít nhất 15 mô hình sản xuất giảm phát thải tại các vùng sinh thái, có khả năng nhân rộng; thí điểm ít nhất 5 mô hình canh tác có khả năng phát triển tín chỉ carbon đáp ứng được yêu cầu của các tổ chức quốc tế.

Xây dựng và ban hành ít nhất 5 gói kỹ thuật sản xuất giảm phát thải áp dụng cho 5 cây trồng chủ lực. Hình thành cơ sở dữ liệu phát thải trong trồng trọt (theo cây trồng, vùng sinh thái) kết nối đồng bộ với Hệ thống đăng ký quốc gia.

Tổ chức đào tạo, tập huấn về kỹ thuật, chính sách, nhận thức chung và công cụ đo phát thải cho tối thiểu 3.000 cán bộ kỹ thuật cơ sở, khuyến nông, nông dân, doanh nghiệp trên toàn quốc.

Xây dựng ít nhất 5 bộ tài liệu truyền thông, phổ biến kiến thức, thúc đẩy chuyển đổi hành vi sản xuất của nông dân theo hướng giảm phát thải.

Hợp tác xã nông nghiệp Vĩnh Bình (tỉnh An Giang) thực hiện giải pháp canh tác thông minh, đo mực nước liên tục trong quá trình sản xuất lúa. Ảnh: Đ.A

Theo đó, dự thảo Đề án cũng đưa ra 7 nội dung cần triển khai, gồm Hoàn thiện thể chế, chính sách và công cụ hỗ trợ; Chuyển đổi cơ cấu cây trồng linh hoạt theo đặc điểm vùng sinh thái và trình độ canh tác của vùng; Phát triển và áp dụng các gói kỹ thuật trong sản xuất trồng trọt giảm phát thải; Triển khai mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải quy mô vùng và chuỗi giá trị; Thiết lập và vận hành hệ thống MRV (đo lường – báo cáo – thẩm định) và cơ sở dữ liệu phát thải; Nâng cao năng lực và chuyển đổi nhận thức; Kết nối thị trường cho sản phẩm phát thải thấp.

Để triển khai được các nội dung nhằm đạt được mục tiêu của đề án, 7 nhóm giải pháp sẽ dự kiến được thực hiện, gồm: Tăng cường năng lực quản lý Nhà nước về giảm phát thải trong trồng trọt; giải pháp về khoa học, công nghệ và chuyển giao kỹ thuật; giải pháp về tổ chức sản xuất và chuỗi giá trị; giải pháp về xây dựng hệ thống dữ liệu và quản lý phát thải; giải pháp về nguồn lực tài chính và thị trường; giải pháp về đào tạo, truyền thông và nâng cao nhận thức; và giải pháp về hợp tác quốc tế và hội nhập.

Tác động kinh tế, môi trường và xã hội của Đề án được đánh giá rõ rệt. Cụ thể, áp dụng các kỹ thuật như tưới ngập khô xen kẽ (AWD), quản lý phân bón hợp lý, sử dụng vật tư có nguồn gốc sinh học giúp giảm chi phí đầu vào 5 - 15% so với canh tác thông thường (đặc biệt rõ trong cây lúa, mía, cà phê).

Việc sản xuất nông sản theo hướng giảm phát thải, có truy xuất nguồn gốc carbon, chứng nhận môi trường sẽ giúp tiếp cận các thị trường có giá trị cao như: EU, Nhật Bản, Bắc Mỹ... với giá bán tăng từ 10 - 25% so với sản phẩm thông thường.

Ngoài ra, còn góp phần đáng kể trong việc giảm phát thải khí nhà kính, ước tính, nếu triển khai hiệu quả các giải pháp tổng thể từ Đề án có thể giúp giảm được 8 - 11 triệu tấn CO₂ tương đương/năm, đóng góp cho NDC.

Đồng thời còn giúp cải thiện độ phì đất, hạn chế suy thoái tài nguyên, giảm ô nhiễm môi trường do đốt phế phụ phẩm; tăng thu nhập và ổn định sinh kế cho nông dân, tạo việc làm cho phụ nữ và người trẻ, góp phần giữ chân lao động nông thôn.

Thứ trưởng Hoàng Trung bày tỏ tin tưởng rằng với sự đóng góp trí tuệ, kinh nghiệm và tiếng nói chung từ các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện địa phương, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế, đề án sẽ được hoàn thiện với chất lượng và tính khả thi cao. "Đây sẽ là định hướng chiến lược cho ngành trồng trọt Việt Nam trong thập kỷ tới, góp phần đưa Việt Nam trở thành hình mẫu về nông nghiệp phát thải thấp, bền vững và có trách nhiệm với biến đổi khí hậu", ông Hoàng Trung nhấn mạnh.